เมืองแพร่แห่ระเบิด
*****
จังหวัดแพร่ แห่ระเบิด
เรื่องก่อเกิด อดีตกาล
หลังสงครามโลก ครั้งที่สองนั่น
มีชาวบ้าน เดินผ่านหนองนา
พบซากระเบิด เกิดความแปลกใจ
จึงเดินเข้าไป ดูให้เต็มตา
แล้วชวนกันลาก ออกจากธารา
นำขึ้นมา แห่รอบเมือง
เสร็จแล้วนำไป ถวายวัดแม่ลาน
ต่อมาไม่นาน ก็ปรากฏเรื่อง
ลูกที่สอง ออกมาต่อเนื่อง
แห่ไปสู่เมือง วัดศรีดอนคำ
ลูกที่สาม ออกตามมา
จากห้วยแม่ต้า ดูน่าเกรงขาม
ถูกทรายทับถม มานมนานยาม
สมัยสงคราม ญี่ปุ่นมาคุม
นำมาบรรทุก เกวียนลากแห่ไป
แล้วถวายไว้ ที่วัดนาตุ้ม
ต.บ่อเหล็กลอง ชนผองชุมนุม
รวมกันเป็นกลุ่ม ถวายเป็นทาน
เหตุเกิดที่ อำเภอลอง
ใกล้อำเภอสอง จังหวัดแพร่นั้น
มีเรื่องเล่าว่า นายณรงค์ จัน-
ทรางกูล – ท่าน เล่าขานสืบมา
เมื่อ ๔๐ ปี โดยประมาณ
ผมไปทำงาน เมืองน่านนั้นหนา
ถูกทักทายเชิง ล้อเลียนเสมอว่า
เมืองแพร่นั้นนา แห่ระเบิดเถิดเทิง
ผมเองก็ยัง ไม่รู้ความหมาย
หัวเราะกันไป คึกครื้นรื่นเริง
บ้างเยาะเย้ย บ้างหยามหยั่งเชิง
บ้างก็เพิ่ง มาได้ยินยล
ครั้งล่าสุดเมื่อ สองเดือนมานี้
มีเรื่องที่ ต้องติดต่อคน
เมืองเชียงใหม่ก็ ทักทายอีกหน
ว่าเมืองแพร่คน แห่ระเบิดกัน
จึงเกิดความคิด ว่าต้องศึกษา
ต้องแสวงหา ค้นคว้าเรื่องนั้น
ให้ได้รู้ความ เป็นมาของมัน
เป็นอย่างไรกัน สรรหาแนวทาง
ประกอบกับมี ความรู้เบื้องหลัง
สงครามโลกครั้ง ที่สองอยู่บ้าง
จึงได้หารือ กับคนรอบข้าง
คุยกันหลายอย่าง กับคุณสุรินทร์
สุรินทร์ โสภา- รัตนานันท์
ซึ่งอดีตท่าน สำคัญเหลือกิน
เป็นเสรีไทย ใจกล้าบ้าบิ่น
อยู่ในท้องถิ่น สมัยสงคราม
ท่านได้เล่าเรื่อง คร่าว ๆ ให้ฟัง
แล้วพาไปนั่ง พูดคุยสอบถาม
กับใครต่อใคร ที่ได้ติดตาม
เกี่ยวข้องสงคราม- โลกที่ผ่านมา
ฟังเรื่องราวจาก บุคคลต่าง ๆ
แล้วนำมาวาง เป็นปริศนา
เรียบเรียงเรื่องราว เป็นข่าวสารมา
เล่าสู่บรรดา ท่านสาธุชน
บุคคลที่คุณ สุรินทร์พาไป
พูดจาปราศรัย สอบถามเหตุผล
เป็นฐานข้อมูล มีหลายรูป/คน
‘พระสากล อติพัทโธ’
เป็นเจ้าอาวาส วัดแม่ลานเหนือ
ก็ได้เอื้อเฟื้อ ข้อมูลอักโข
‘นายสม ไชยแก้ว’ ก็ไม่ได้โม้
เล่าเรื่องราวโชว์ โอ้โฮ…น่าฟัง
‘นายสมาน หมื่นขัน’ บรรยาย
เหตุการณ์มากมาย ในหนหลัง
ตำบล ‘ห้วยอ้อ’ อำเภอ ‘ลอง’ ดัง
ลือลั่นกันทั้ง จังหวัด ‘แพร่’ นาน
ต่างก็เล่าให้ ได้ฟังนั่งลุ้น
นายหลง มโนมูล ซึ่งเป็นคนงาน-
รถไฟสถานี ‘แก่งหลวง’ พบพาน
ซากระเบิดนั้น ทิ้งจากเครื่องบินมา
ฝ่ายสัมพันธมิตร ทิ้งเพื่อทำลาย
สะพานรถไฟ ข้ามห้วยแม่ต้า
เพื่อสกัดการ เดินทางเข้ามา
ของทหารกล้า เมืองอาทิตย์อุทัย(ญี่ปุ่น)
ประมาณ พ.ศ. สองสี่แปดห้า
สี่ปีกว่า ๆ เห็นจะได้
สองสี่แปดแปด จึงสงบไป
เหลือระเบิดไว้ ให้คนงงงวย
นายหลงบอกให้ นายสมาน
ไปขอคนงาน- รถไฟมาช่วย
ได้แก่ ‘นายชุ่ม ขันแก้ว’ คนสวย
ถึงจะไม่รวย ก็ช่วยงานดี
นายแก้วนายแก่น นายแสนนายคำ
นายด้วงนายดำ นายธรรมเขี้ยว ยี่
นายสุกนายสรวง นายดวงนายมี
นายรอดนายลี นายสีแขนลาย(สักยันต์)
ช่วยกันชักลาก ไปฝากไว้วัด
แล้วร่วมกันจัด ฉลองยิ่งใหญ่
เสร็จแล้วไม่รู้ จะทำอย่างไร
จึงดัดแปลงให้ เป็นใบระฆัง ฯ
ประพันธ์โดย… พญางูเขียว ชมรมนักกลอนเชียงใหม่-ลำพูน